Dấu hiệu, cách phòng 5 bệnh ung thư phổ biến tại Việt Nam

Dấu hiệu phát hiện ung thư

Ung thư gan, phổi, vú, dạ dày, đại trực tràng là 5 bệnh ung thư phổ biến tại Việt Nam chiếm 59% số ca mắc mới ung thư năm 2020 theo Globocan. Trong đó, ung thư gan xếp vị trí hàng đầu trong bệnh ung thư phổ biến tại Việt Nam. Bệnh này có thể được phát hiện dựa vào các dấu hiệu như đau tức vùng bụng bên phải bầm tím tay chân, vết bầm xuất hiện không do va đập, thường lâu tan, dễ chảy máu chân răng. Vàng da, vàng củng mạc mắt, sưng phù chân cũng... là những triệu chứng gợi ý quan trọng.

Theo nghiên cứu của đặc điểm dịch tễ học của ung thư biểu mô tế bào gan tiên tiến ở khu vực miền Bắc Việt Nam đăng trên NCBI vào năm 2019, ở Việt Nam, trung bình trong 100.000 nam giới có 39 người mắc ung thư gan. Con số này ở nữ giới thấp hơn, khoảng 9,5/100.000 dân. Độ tuổi chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan trung bình là 57 tuổi. Các yếu tố nguy cơ của ung thư gan như virus viêm gan B, virus viêm gan C, thói quen uống rượu bia, bệnh lý đái tháo đường, tình trạng thừa cân, béo phì...

Ung thư phổi có 2 yếu tố nguy cơ quan trọng là hút thuốc lá và ô nhiễm môi trường. Ho khan kéo dài, ho ra máu, đau tức ngực, khó thở, thở rít hoặc khò khè, giảm cân... là một số biểu hiện cần chú ý.

Theo Globocan 2020, 14,4% các ca ung thư mới mắc hàng năm ở Việt Nam là do ung thư phổi. Đây là bệnh lý ác tính không chỉ phổ biến mà có khả năng tiên lượng xấu nếu phát hiện ở giai đoạn muộn.

Ung thư vú đứng hàng thứ 3 trong các bệnh ung thư ở Việt Nam và chiếm vị trí đầu bảng trong các bệnh lý ung thư ở phụ nữ chiếm 25,8%. Độ tuổi phụ nữ Việt Nam mắc ung thư vú có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Biểu hiện thường gặp của bệnh lý này là đau vú, sờ thấy khối ở bầu vú hoặc nách, da vú biến đổi màu sắc, núm vú tụt hoặc tiết dịch, máu.

Chiến dịch nơ hồng nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng về ung thư vú. Ảnh: Shutterstock

Ung thư dạ dày là bệnh ung thư phổ biến thứ 4 và nguyên nhân tử vong thường gặp thứ 3 tại nước ta. Các yếu tố nguy cơ cao của ung thư dạ dày bao gồm nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, viêm loét dạ dày, hút thuốc lá, thừa cân, béo phì... Các triệu chứng gồm đau tức bụng kéo dài, rối loạn tiêu hóa, chướng bụng, ăn nhanh no, đầy hơi, buồn nôn...

Ung thư đại trực tràng: Việt Nam có hơn 16.000 ca ung thư đại trực tràng được chẩn đoán vào năm 2020 theo Globocan. Không chỉ nguy hiểm đến tính mạng, bệnh lý có thể làm thay đổi cuộc sống người bệnh vì ảnh hưởng tới chức năng đại tiểu tiện và tình dục. Triệu chứng phổ biến của ung thư đại trực tràng là đi ngoài phân nhầy máu, mót rặn, đau bụng, có thể táo bón hoặc phân lỏng. Những dấu hiệu này dễ nhầm lẫn với bệnh viêm đại tràng, lý kiết lỵ hoặc trĩ.

Cách phát hiện và phòng tránh bệnh ung thư

Khám sức khỏe định kỳ: theo nghiên cứu của đặc điểm dịch tễ học của ung thư biểu mô tế bào gan tiên tiến ở khu vực miền Bắc Việt Nam, có 7,6% bệnh nhân ung thư gan không có triệu chứng và được chẩn đoán khi khám sức khỏe định kỳ còn lại 92,4% trường hợp phát hiện bệnh khi có dấu hiệu.

Xây dựng thói quen ăn uống khoa học: uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, hoa quả, hạn chế các thực phẩm chiên, rán, nướng, ướp muối, đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn và rượu bia là biện pháp cần thiết để phòng tránh ung thư. Những món ăn và đồ uống không lành mạnh là yếu tố nguy cơ của các bệnh lý ung thư đường tiêu hóa.

Thường xuyên hoạt động thể lực: vận động thể lực 30 phút mỗi ngày không chỉ giúp kiểm soát cân nặng, giảm căng thẳng mà còn góp phần phòng tránh được các bệnh lý ung thư liên quan đến béo phì như ung thư vú, gan, dạ dày, nội mạc tử cung cũng như đái tháo đường, đột quỵ...

Tập thể dục giúp cơ thể dẻo dai, khỏe mạnh, phòng tránh nhiều bệnh nguy hiểm. Ảnh: Shutterstock

Tránh xa khói thuốc lá: tiếp xúc với khói thuốc lá gia tăng nguy cơ mắc ung thư gan, phổi, cổ tử cung, khoang miệng...

Xét nghiệm gen: Theo Tiến sĩ Cao Anh Tuấn, đồng sáng lập đơn vị xét nghiệm gen Genetica Việt Nam cho biết, xét nghiệm gen góp phần giúp xác định các gen đột biến làm tăng nguy cơ mắc ung thư, hữu ích khi gia đình có tiền sử mắc ung thư. Xét nghiệm gen là một trong những phương pháp chẩn đoán sớm ung thư.